معرفی و تبیین مبانی حل مسآله

حل مسأله یکی از موضوعات کلیدی در فعالیت‌های آموزش ویادگیری در سال‌های اخیر بوده است (یاسمین و سنول،2014). حل مسأله مدت زیادی است که توسط محققان مختلف موردبررسی قرار گرفته است، با این حال، تعریف حل مسأله هنوز فراگیر نشده است. جوناسن (2003) تعریف می‌کندحل مسأله را به عنوان فرآیند فکری انفرادی که فرد به صورت قانون یاد گرفته و می‌تواند در حل مشکلات در هرشرایط اعمال کند. همچنین نوع جدیدی از یادگیری و در نتیجه استفاده از دانش و روش‌ها در برابر مشکلات ومسائل تلقی می‌شود. به طور کلی، هر فرد به دانش و مهارت برای حل مشکلات نیاز دارد. هالاکوا و پروکسا (2007) اظهارداشتند که راه حل مشکلات و مسائل در هر موضوع یک رفتار بسیار پیچیده انسان است ( به نقل از جوهری وهمکاران،2012).

حل مسأله که پیچیده‌ترین بخش هر عملیات فکری تصور می‌شود،به عنوان یک روند مهم شناختی تعریف می‌گردد که محتاج تلفیق و مهار یک سری مهارت‌های بنیادین و معمولی است. به طور ساده، فرایند حل مسأله شامل شناخت مشکل، استفادهاز دانش قبلی برای ایجاد مفاهیم جدید در مورد این مشکل، و استفاده از استراتژی‌هایمؤثر برای حل مشکل است (سغیر،2011). اگر چه بسیاری از محققان حل مسأله را به عنوانیک ابزار عمومی در رشد شناختی و یادگیری ما نشان می‌دهند. سوانسون(1994)، این دیدگاه را به چالش می‌کشد با اشارهبه این که حل مسأله باید دارای برخی از تفاسیر فردی و تا حدودی متفاوت بین مردمشناخته شده باشد. او نشان می‌دهد که حل مسأله واقعی مستم یافتن راه حل و موفقیت است،با این حال، او روشن می‌سازد که مسأله تنها مشکل مربوط به پردازش تجربه‌های فردیاست (به نقل از تریور و همکاران،2012). 

حل مسأله فرآیندی است برای کشفتوالی و ترتیب صحیح راه‌هایی که به یک هدف یا یک راه حل منتهی می‌شود. در موقعیتیکه انسان با مسأله ای روبرو می‌شود، با بر موانعیا مشکلاتی که بر سر راه رسیدن به هدف وجود دارد، غلبه کند. در روان شناسی: مسأله » معمولاً به محیط بیرونی فرد مربوط می‌شود؛مانند ماز، معما و مسئله ریاضی که برای هر کدام یک راه حل و پاسخ مشخص یافت می‌شود.عامل اصلی در حل مسأله، عبارت است از کاربردتجربه قبلی فرد برای رسیدن به راه حل و پاسخی که پیش از آن برای انسان ناشناختهبوده است. حداقل در موقعیت ویژه‌ای که شخص در آن قرار دارد، تجربه، دانش و مهارتگذشته، پیش نیاز حل مسأله محسوب می‌شود (صفوی،1385،ص206(.

توانایی و مهارت حل مسأله

توانایی حل مسأله مهارتی حیاتی و اساسی برایزندگی در عصر حاضر است. برخی از صاحب نظران تأكید دارند كه این مهارت در سایه به‌كارگیرییك روش نظام‌مند و انتظارات مشخص، ارتقا می یابد(سید فاطمی و همکاران،1392). توماستوچ معتقد است كه رشد توانایی اندیشیدن و حل مسائل مهم تر از تربیت فنی و حرفه­ایفراگیران است. در جامعه‌ای كه سیستم تعلیم و تربیت آن بدون بحث و انتقاد، امور رامی‌پذیرد و بدون تفكر آنها را منعكس می‌كند، خطر پدید آمدن انسان‌های فاقد توان ونیروی تفكر در جامعه زیاد می‌باشد (به نقل از فتحی‌آذر، 1382). 

بسیاری از نوابغ از رویکردی سیستماتیک برای حل مسأله استفادهمی‌کنند آنها نخست مسأله را به شکل مکتوب می‌نویسند و سپس سؤالاتی از دسته سؤالاتزیر از خودشان می‌پرسند: این مشکل چگونه روی داده است؟ آیا واقعا مشکل است یا یکفرصت است؟ در مدسه تفکر ریاضی می‌آموزید اگرچه بعدا هیچ وقت از آن استفاده نمی‌کنیم. اما هدف از یادگیری ریاضی آموزش کار سیستماتیک از ابتدا تا انتهای یک مسأله براییافتن راه حل است. شما روش منطقی  و سیستماتیک پرداختنبه هر مسأله را می‌آموزید، مهارتی که می‌توانید آن را در سایر حوزه های زندگی نیز به‌کارببرند. همه نوابغ رویکردی سیستماتیک به مسائل دارند و هر مسأله را گام بهگام حل می‌کنند. 

یک روش عالی برای حل مسأله را به شما معرفی‌ می‌کنیم در این روشبه هفت گام سیستماتیک برای حل مسأله می‌پردازیم:

1- تعریف شفاف و مکتوب مسأله

نوشتن یکفعالیت عصبی - حرکتی است . با نوشتن مسأله روی کاغذ، وایت برد یا کاغذ بزرگ مجبورمی‌شوید از حواس بینایی، شنوایی و حرکتی خوداستفاده کنید. در نتیجه همه مغز را فعال می‌کنید تا در مرحله اول مشکل را به وضوح تعریف کند. چندان عجیب نیست که 50 درصد مسائل باتعریف دقیق آنها در مرحله اول قابل حل هستند. اغلب دلیل اینکه افراد مدت طولانی بامسأله درگیر هستند، این است که نخست آن را به وضوح تعریف نکرده اند. تفکر نامنظم مانع اصلی موفقیت در زندگی و کار است .

2- مطالعه،تحقیق و جمع‌آوری اطلاعات

حقایق را بیابید.McKinsey & Company یکی از موفق‌ترین شرکت های دنیا در زمینهمشاوره است . بخش اول " روش مکنزی" شامل تعریف مسأله و جنبه‌های مختلف آن است . بخش دوم، جمع آوری اطلاعات از هرمنبع ممکن و ارزیابی جزئیات است تا مطمئنشویم مبنا اطلاعات معتبر است و نه فرضیات. هرچه اطلاعات بیشتر جمع آوری کنید، احتمال بیشتری وجود دارد که راهحل صحیح از میان داده نمایان شود مانند سرشیر روی شیر نصب شود. آمادگی پیروی ازحقایق را داشته باشید. در برابر این وسوسه مقاومت کنید که در ابتدای فرایند عاشقیک راه حل شوید و سپس به دنبال اطلاعاتی بروید که نتایج اولیه تان را تایید کند.ذهنتان را باز نگه دارید.

3- چرخ رادوباره اختراع نکنید

بدانید که هر مسألهکه با آن روبرو هستید، قبلا در جایی دیگر , توسط شخصی دیگر و اغلب با هزینه زیادحل شده است . نباید چرخ را دوباره اختراع کنید . از افراد آگاه سوال کنید و باکارشناسان م کنید . به دنبال افرادی باشید که با همین مسئله روبرو بوده اند وببینید که با این مسأله چگونه کنار آمده اند . در اغلب موارد نیازی نیست فرایند رااز ابتدا آغاز کنید. شاید بهترین روش هزینه زمان و پول برای حل مسئله پیچیده درکسب و کار، استخدام مشاور یا کارشناس آن حوزه باشد. پرداخت چند صد یا هزار دلار بهمشاور باعث صرفه جویی زیادی در پول و زمان می‌شود. دلیل برخی پرهزینه تریناشتباهاتی که در کسب و کار خودم مرتکب شدم، ناتوانی و بی میلی به دریافت مشاوره باکارشناسان، قبل از اختصاص زمان و پول به یک ایده کاری یا پروژه بود.

4- به ذهنناآگاه خود اجازه فعالیت بدهید

وقتی اطلاعاترا جمع آوری کردید و با بقیه اعضا در میان گذاشتید ، نخست سعی کنید مسأله را آگاهانهحل کنید. هر کاری که می‌توانید انجام دهید، فکر کنید و سپس اگر از پاسخ های ارائهشده راضی نیستید، آن را برای مدت کوتاهی رها کنید. برنامه‌ای بریزید که در زمانی دیگردوباره به آن مسأله یا بحث بپردازید تا همه فرصت فکر کردن داشته باشند. در انجیل آمده است ( همه کار رابه جا آورده، بایستید ) . تعبیر آن در حل مسأله این است که وقتی همه فرایند جمعآوری اطلاعات را انجام دادید، اما باز هم به هیچ راه حلی نرسیدید، مسئله را به طورکامل رها کرده و خود را به کار دیگری مشغول کنید. وقتی تمرکز و توجه خود را از مسألهیا مشکل به موضوعی کاملا متفاوت معطوف کنید که ذهنتان را کاملا درگیر کند، ذهنناخودآگاه و فرا آگاهتان درست مانند یک ابَرکامپیوتر که فرمولی پیچیده یا مجموعه‌ایاز اعداد را پردازش می‌کند، 24 ساعته روی آن مسأله کار می‌کند. با واگذار کردن مسألهبه نیروهای برتر ذهنی، آرام گرفتن و به کاری دیگر مشغول شدن، ذهن برتر پاسخ لازمرا درست زمانی که به آن احتیاج دارید، به شما می‌دهد.

5- بخوابید

قبل از خوابمسئله خود را مرور کنید و پاسخ آن را از ذهن ناخودآگاهتان بخواهید. به نظر می رسداین روش زمانی بهترین اثربخشی را دارد که دشواری یا مشکل مربوط به روز بعد باشد.با درخواست را ه‌حل، اغلب با پاسخ یا راه حلی عالی برای مسأله ای که باید تمام روزدرگیر آن باشید، از خواب بیدار می‌شوید. شاید نیمه شب با پاسخ یا دیدگاهی از خواببیدار شوید. شاید صبح از خواب برخیزید و جواب درست مانند پروانه‌ای روی شانه تاننشسته باشد.

6- روی کاغذبیاورید

بهتر استهمیشه دفترچه ای همراه داشته باشید تا همه این پاسخ ها، ایده ها و دیدگاه ها را درهمان لحظه بنویسید و مانند اغلب مواقع فراموش نکنید . وقتی این نور سرنوشت ساز رادیدید، فورا آن را یادداشت کنید. اغلب یک ایده خوب باعث میشود از سال ها کار سختبی نیاز شوید. شاید یک ایده خوب همه آن چیزی باشد که برای ثروتمند شدن نیاز دارید.

7- اقدام کنید

سرانجام این‌که، ایده‌تان هرچه هست، فوراً درباره اشاقدام کنید. تردید نکنید. معمولا ایده‌هایی که به ذهنتان می‌رسند " تاریخانقضا " دارند. اگر فورا اقدام کنید، اتفاقات فوق العاده ای روی می‌دهد. امااگر اقدام را به‌ چند ساعت یا چند روز دیگر موکول کنید، اغلب فرصت را از دست می‌دهید.نگذارید این اتفاق بیفتد.

حکایتی درباره حل مسأله

می‌گویند شخصی سر کلاس ریاضی خوابش برد. وقتی که زنگ را زدند بیدارشد، با عجله دو مسأله را که روی تخته سیاه نوشته بود یادداشت کرد و به خیال اینکهاستاد آنها را به عنوان تکلیف منزل داده است به منزل برد و تمام آن روز و آن شببرای حل آن‌ها فکر کرد. هیچ یک را نتوانست حل کند، اما تمام آن هفته دست از کوششبر نداشت. 

سرانجام یکی را حل کرد و به کلاس آورد. استاد به کلی مبهوت شد زیرا آن‌هارا به عنوان دو نمونه از مسائل غیرقابل حل ریاضی داده بود. اگر این دانشجواین موضوع را می‌دانست شاید آن‌را حل نمی‌کرد ولی چون به خود تلقین نکرده بود کهمسأله غیرقابل حل است، فکر می‌کرد باید حتماً آن مسأله را حل کند و سرانجام راهیبرای حل مسأله یافت. حل نشدن بیشترمشکلات زندگی ما به افکار خودمان بر می‌گردد.

اعلام نتایج آزمون مرحله‌ی قُطبی لیگ ریاضی کُرد ( کامیاران و موچش)

برگزاری مرحله‌ی قُطبی لیگ ریاضی کُرد (شهرستان کامیاران و منطقه موچش) در پژوهش سرای کامیاران

برگزاری مرحله‌ی منطقه‌ی لیگ ریاضی کُرد در دبیرستان دخترانه‌ی مائده شهر موچش